Vëzhgim i Detajuar nga Dr. Raymonde Sneddon, Universiteti i Londrës Lindore (UEL)
Udhëtimi im me Shpresën filloi në vitin 2007 ndërsa punoja në një shkollë të madhe fillore në Ilford. Si studiuese e Linguistikës së Aplikuar në Universitetin e Londrës Lindore e specializuar në dygjuhësinë, unë po eksploroja përdorimin e librave dygjuhësh nga prindërit dhe shkollat për të mbështetur dhe inkurajuar fëmijët të mësojnë dhe përdorin gjuhën e parë të familjeve të tyre. Unë punoja në disa shkolla në Londrën Lindore në pesë grupe gjuhësh. Në shkollën nëlford po vëzhgoja dhe regjistroja dy vajza gjashtëvjeçare që mësonin të lexonin shqip me nënat e tyre. Shpresa po drejtonte një klub shqiptar gjatë orarit të drekës dhe po i mësonte fëmijëve vallëzimin tradicional Shqiptar që të interpretohej në një asamble për të festuar Javën e Refugjatëve. Unë u impresionova me klubin e gjuhës dhe isha i etur për të mësuar më shumë rreth organizatës.
Caktuam një takim me Lulin dhe shkova të vizitoja një program mbresëlënës të së Dielës për fëmijë dhe të rinj në Shkollën e Ilford për të vegjël. Më pëlqeu atmosfera dhe entuziazmi dhe u frymëzova menjëherë nga angazhimi i Lulit. Para se të isha studiuese isha mësuese në Hackney për shtatëmbëdhjetë vjet, e specializuar në punën me fëmijët dygjuhësh dhe familjet e tyre. Prej aty u bëra pedagoge në UEL. Krahas kësaj unë kam një përvojë të gjatë të krijimit dhe drejtimit të organizatave të komunitetit që nga fillimi i viteve 1970, fillimisht në çerdhe dhe grupe lojërash, pastaj në shërbime për fëmijë dhe të rinj me aftësi të kufizuara. Nga vitet 1980 u përfshiva në Shkollat Plotësuese, duke filluar dhe drejtuar një prej tyre për gati 30 vjet. Eksperienca ime më ndihmoi të lidhesha menjëherë me axhendën e Lulit. Sa më shumë që e njihja Shpresën, aq më shumë më bëri përshtypje aftësia menaxhuese e përfshirë në drejtimin e operacioneve komplekse me një ‘lidhësë këpucësh’ (me pak të ardhura)
Kështu filloi një kurbë e madhe e të mësuarit, duke mësuar për komunitetin Shqiptar në Londër ndërsa punoja me Shpresën në një sërë projektesh në kapacitete të ndryshme.
Përgjigjet e prindërve dhe fëmijëve në intervistë sugjeruan se përfshirja e Shpresës në shkollë kishte pasur një efekt pozitiv në besimin dhe vetëvlerësimin e fëmijëve. Partneriteti kishte ngritur profilin e kulturës Shqiptare. Kjo pati një ndikim në të gjithë shkollën dhe përfituan të gjithë fëmijët shqipfolës, jo vetëm ata që ndoqën mësimet. Kjo nga ana tjetër ndihmoi në përforcimin dhe mbështetjen e angazhimit të prindërve dhe fëmijëve në arsim, si dhe angazhimin e shkollës për kohezionin e komunitetit. Ndërsa drejtuesi i shkollës komentoi për Shpresën:
“Gjithçka që kam për ta është lavdërimi. Si një model se si funksionojnë gjërat, është një model shumë i mirë. Mund të bindja edhe shkollat e tjera. Gjithçka që marr është një shpagim vërtet i mirë për të, në marrëdhëniet me komunitetin, marrëdhëniet me prindërit dhe gjatë një inspektimi të Ofsted, për shembull. Jam më shumë se i lumtur. Nuk ka disavantazhe ”(1)
Unë nuk e mësova gjuhën, megjithëse më ndihmoi të kuptoja strukturën e saj nga një mësues shumë e talentuar e cila më ndihmoi të analizoja shkrimet e vajzave të reja Shqiptare me të cilat kisha punuar në Ilford. Sidoqoftë, mësova shumë për jetën e përditshme të grave në këtë komunitet, sfondin e emigrimit të tyre nga Shqipëria dhe veçanërisht mënyrën novatore me të cilën ata përballuan sfidat e shumta të paraqitura nga jeta e tyre e re në Londër. Në kohën kur i takova, Shpresa po punonte në partneritet me Shkollën Fillore Gascoigne në Barking, një shkollë me një numër të madh fëmijësh Shqipfolës. Drejtori i shkollës ishte i përkushtuar ndaj partneritetit dhe unë u ftova të studioja ndikimin e këtij partneriteti tek fëmijët dhe shkolla.
Më pëlqeu të punoja në studim, të intervistoja prindërit, fëmijët dhe mësuesit, të vëzhgoja klasat, të analizoja të dhënat e arritjeve dhe të njihesha me komunitetin. Duke pasur parasysh statusin ekonomik të familjeve dhe faktin se shumica e fëmijëve Shqipfolës ishin fillestarë në Anglisht kur filluan në çerdhe, të dhënat që dolën sugjeruan se fëmijët po bënin përparim shumë të shpejtë në gjuhën Angleze në shkollë. Besimi dhe krenaria e fëmijëve në "atë që janë" u vu re nga mësuesit. Ndikimi i klasave të Shpresës ishte më i dukshëm në mënyrën më të cilën ata folën me krenari për dygjuhësinë dhe kulturën e tyre.
Gjithashtu në vitin 2010 përfundova një vlerësim të punës së Shpresës me fëmijët të financuar nga Fondacioni Paul Hamlyn. Kjo më dha një mundësi të madhe për të kuptuar punën e Shpresës në mënyrë më të detajuar, përsëri përmes vëzhgimeve, intervistave dhe grupeve të fokusit. Si dhe duke kaluar shumë kohë në klasa, kalova orë të tëra tek zyra në Mansfield House duke njohur stafin dhe duke kuptuar historinë, strukturën dhe procedurat e menaxhimit të organizatës, si dhe duke marrë pjesë në takime dhe ngjarje me organizatat partnere. Më pëlqeu veçanërisht mënyra në të cilën organizata u drejtua nga përdoruesit dhe si u mbështetën edhe fëmijët më të vegjël për të shprehur dëshirat dhe pikëpamjet e tyre. Kam një kujtim të lumtur për një konsultë/festë të madhe në forumin e fëmijëve. Vura re entuziazmin e shumë vullnetarëve të përfshirë në zhvillimin e aktiviteteve. Fëmijët vullnetarë më shpjeguan se si ishin trajnuar për të udhëhequr fëmijët e sapoardhur. Si mësuese më bëri përshtypje cilësia e mësimdhënies në klasa, balanca e studimit, aktivitetit dhe atmosfera shumë e këndshme e klasave e cila siguroi një frekuentim të lartë.
Projekti im i ardhshëm me Shpresën ishte një tjetër vlerësim i Projektit të Shkollës Shqipe për Fondacionin Paul Hamlyn, i përfunduar në vitin 2012. Ndërsa Shpresa ishte gjithnjë e interesuar të ndante ekspertizën e saj me komunitetet e tjera, këtë herë ajo po financohej në mënyrë aktive për ta bërë këtë. Si dhe klasat për komunitetin shqipfolës, unë vlerësova mentorimin e Shpresës për vullnetarët në komunitetet portugeze, somaleze, lituaneze dhe polake. Edhe një herë më bëri shumë përshtypje përkushtimi i vullnetarëve që punonin nën drejtimin dhe trajnimin e Shpresës për të krijuar klasa plotësuese me pak ose aspak fonde. Përmes vëzhgimeve dhe intervistave mësova shumë për këto komunitete në zonën e Londrës Lindore.
Programi i mentorimit përfshinte mënyrën e krijimit të një organizate të re, çështjet ligjore, të shëndetit dhe sigurisë dhe mbrojtjen e fëmijëve të përfshirë, procedurat financiare dhe azhornimin e librave financiarë. Çdo drejtues projekti, duke iu përgjigjur nevojave të identifikuara të komunitetit përkatës, ishte në gjendje të përdorte përvojën e gjerë të administratimit të Shpresës për të zhvilluar politikat dhe praktikat e duhura.
Udhëheqësi Portugez komentoi:
"Ata kanë qenë fantastikë për mbështetjen që na dhanë…. Ka qenë e shkëlqyer. Ata kanë ndihmuar aq shumë. Mentorimi, fazat ku jemi tani dhe çfarë mund të bëjmë më pas dhe këshilla për grupin, për shëndetin dhe sigurinë, mundësitë e barabarta, mbrojtjen e fëmijëve, të gjitha erdhën prej tyre dhe ka qenë një ndihmë e madhe për ne . Ato kanë qenë më shumë se ndihmues. Dhe ata janë shumë miqësorë, ne ndihemi mirë me ta. Në fakt ndihem si një prej tyre. Ndihem i njohur, ndihem rehat me ta, thjesht mund të flas me ta. " (2)
Projekti më emocionues ku kam punuar me Shpresën ishte fushata e drejtuar nga të rinjtë për të marrë një GCSE në gjuhën shqipe. Unë tashmë kisha vënë re se sa efektive ishin shumë prej tyre në organizimin dhe drejtimin e fushatave për çështje që kishin rëndësi për ta, siç ishte paraburgimi i të rinjve azilkërkues.
Duke u lidhur me aktivistët nga komunitetet Somaleze dhe Amharike, aktivistët e rinj të sofistikuar ndërtuan një bazë fuqie në lindje të Londrës, ngritën fonde, organizuan peticione dhe mbështetje publike dhe mësuan të negocionin me bordet e provimeve. Ata drejtuan me besim një seminar për një audiencë akademike në UEL në Tetor 2012. Fushata e tyre pothuajse gati pati sukses, por fatkeqësisht ra në kundërshtim me një ndryshim të politikës së qeverisë në lidhje me mësimin e gjuhës. (3)
Për projektin tim të fundit me Shpresën kam vepruar si vlerësuese e jashtme për Projektin trevjeçar ‘Make It Happen’ i cili u zhvillua nga viti 2016 në 2019 dhe përfshiu aktivitete në disa shkolla dhe qendra rinore në Londër, trajnimin e vullnetarëve të rinj, mbështetjen e prindërve për të ndihmuar fëmijët e tyre me arsim dhe punën e Shpresës me partnerët. Ndërkohë që ky proces mbulonte shumë nga aktivitetet që kisha eksploruar në vlerësimet e mëparshme, përfshinte gjithashtu edhe punën e re të Shpresës për të mbështetur azilkërkuesit e rinj të pashoqëruar, shkollat dhe kolegjet që po i edukonin ata. Kjo ishte një kurbë tjetër e madhe mësimi për mua pasi nuk kisha njohuri për rreziqet që i shtynë disa të rinj të kërkojnë strehim larg familjeve dhe miqve të tyre. Përkushtimi dhe angazhimi i stafit dhe vullnetarëve të Shpresës ishte mbresëlënës dhe unë u emocionova shumë nga guximi i azilkërkuesve të rinj teksa flisnin për shpresat e tyre për të ardhmen.
Të gjithë të rinjtë e pashoqëruar e përshkruan zbulimin e Shpresës si gjetjen e një familje të re dhe folën për mënyrat e shumta në të cilat organizata i kishte ndihmuar, këshilluar dhe mbështetur ata. Ata shpjeguan se Shpresa siguroi stabilitet në një kohë shumë të pasigurt dhe të shqetësuar në jetën e tyre.
"Ne vijmë këtu, para së gjithash argëtohemi, ka njerëz që respektojnë njëri -tjetrin, bëjmë valle tradicionale, kemi stërvitje për gjëra të ndryshme, për të mos bërë gjëra të këqija, për kulturën e këtij vendi dhe gjëra të reja që nuk i dimë, mësojmë më shumë për ligjet, arsimin ... marrim shumë informacion nga këtu dhe mësojmë shumë gjëra të reja”. Është si një familje e vërtetë, sikur unë jam djali i tyre".
Udhëtimi im me Shpresën përfshinte një udhëtim fizik në Tiranë në Mars të vitit 2011 për t'u shfaqur me Lulin në Top Shoë për të diskutuar modelin e Shpresës për mbështetjen e fëmijëve të vegjël shqiptarë për të ruajtur përdorimin e gjuhës së familjes në Londër.
Pasi Shpresa fitoi Trofeun e Kristalit David dhe Kupën Përkujtimore Threlford në 2014 Luli dhe unë bashkë-shkruam një artikull të titulluar ‘Partneriteti Perfekt’ i cili u botua në edicionin Shkurt/Mars 2015 të ‘The Linguist’.
Gjatë këtij udhëtimi, ndërsa mësova për komunitetin Shqiptar, mësova gjithashtu atë që ishte veçanërisht e rëndësishme për Shpresën.
Si një aktiviste me përvojë me organizatat e krijuara për të përmbushur një nevojë të paplotësuar në një komunitet, kuptova se sa thelbësore për jetën e shumë njerëzve ishte bërë puna e Shpresës. E para është vlera e saj e madhe për komunitetin Shqipfolës në Londër. Gratë, burrat dhe fëmijët më kanë folur për mbërritjen e tyre në këtë vend duke ditur pak ose aspak anglisht, duke u përpjekur të gjejnë strehim për familjet e tyre, një mjet jetese, punë, kujdes shëndetësor dhe shkolla për fëmijët, mbështetje për gjuhën dhe kulturën e tyre. Shpresa u krijua nga njerëz që kishin ndarë atë përvojë dhe dinin të dëgjonin dhe t'u përgjigjeshin nevojave të njerëzve dhe t'i përfshinin ata në gjetjen e zgjidhjeve për problemet e tyre. Duke punuar në partneritet me një sërë agjencish dhe organizatash vullnetare, Shpresa ka qenë në gjendje të ofrojë ndihmë në të gjitha këto fusha, si dhe të sigurojë qasje në mbështetje ligjore aty ku është e nevojshme. Në zemër të suksesit të Shpresës është modeli i tyre i partneritetit. Si studiuese, u bë e rëndësishme për mua të mësoja sa më shumë për mënyrën se si funksiononte kjo dhe të kontribuoja për ta bërë të njohur në dobi të organizatave dhe komuniteteve të tjera.
Në këmbim të përdorimit falas të ambienteve të shkollës për të drejtuar klasa shqipe në fundjavë ose pas orëve të mësimit, Shpresa u ofronte shkollave informacion mbi komunitetin Shqiptar, këshilla se si të plotësojnë nevojat e fëmijëve, trajnime për prindërit Shqiptarë se si të mbështesin mësimin e fëmijëve të tyre dhe të krijojnë marrëdhënie me mësuesit. Përveç qasjes në klasat e gjuhës angleze, Shpresa siguron, mes shumë mundësive të trajnimit që ofron, kurse trajnimi të akredituara për asistentë mësues. Individët që e vazhdojnë kursin më pas i vendosen si vullnetarë në shkollat partnere të Shpresës. Shumë gra kanë gjetur punë përmes kësaj rruge.
Rekrutimi dhe trajnimi i vullnetarëve është një tipar tjetër dallues i modelit Shpresës. Gratë që filluan Shpresës mbërritën në Mbretërinë e Bashkuar pa asgjë.
Përmes përvojës personale ata zbuluan përfitimet e vullnetarizmit në organizatat kryesore: ata u përzien me popullsinë vendase, mësuan Anglisht dhe morën njohuri dhe aftësi që çuan në mundësi punësimi. Kultura vullnetare u ka mundësuar shumë njerëzve që të përfitojnë nga kjo përvojë për të përmirësuar mundësitë e tyre. Ajo i ka mundësuar Shpresës të ofrojë një gamë të gjerë shërbimesh për familjet që përfshijnë dhunën në familje, shëndetin mendor, këshilla ligjore dhe të tjera. Shpresa gjithashtu ka qëndruar provë kundër kohës kur financimi për stafin e paguar është në mungesë. Duke përhapur ekspertizë dhe përvojë, ajo gjithashtu zbut dëmin ndaj punës nëse anëtarët kryesorë të stafit largohen. (4)
Shpresa kupton se si të ndërtojë fuqi dhe qëndrueshmëri në modelin e tyre.
Shqiptarët janë shtesa mjaft të reja në popullsinë superdiversale të Londrës. Ata nuk kanë as fuqinë ekonomike, as dendësinë dhe jetëgjatësinë e komuniteteve të vjetra minoritare.
Megjithatë, shumë prej tyre kanë mbërritur me kualifikime dhe përvoja profesionale që, ndonëse mund të mos njihen në vendin e punës Britanik, u mundësojnë atyre të lundrojnë në sfidat administrative të përfshira në ndërtimin e një organizate të re dhe negocimin me shërbimet publike. Gjatë punës sime me Shpresën unë kam qenë veçanërisht e interesuar për aftësitë strategjike në punën e tyre pasi ata zhvilluan partneritete me organizata që ndanin një qëllim të përbashkët, duke rritur kështu aftësinë e tyre për të përmirësuar cilësinë e jetës së komunitetit.
Ata kanë krijuar lidhje horizontale me organizatat që mund të ofrojnë shërbime të specializuara për komunitetin e tyre. Kjo ishte veçanërisht e dukshme në fushatën e tyre për një GCSE në gjuhën Shqipe. Ata ndanë ekspertizën e tyre dhe mentoruan individë dhe organizata të përfshira në arsimin plotësues dhe lobuan së bashku. Kjo nga ana tjetër u ka mundësuar atyre të zhvillojnë lidhje vertikale me individë dhe organizata me status dhe fuqi, siç është deputeti i tyre lokal. (5)
Pra, çfarë më pëlqeu më shumë duke punuar me Shpresën?
Shumë gjëra: pasioni dhe angazhimi, për të ndihmuar të tjerët; ngrohtësia e marrëdhënieve; kënaqësinë e ndjekjes së ngjarjeve festive. Gjatë viteve të përfshirjes sime, njohja e të rinjve kur ata ishin në shkollë dhe kthimii i atyre që kishin sukses në arsim si vullnetarë për të mentoruar të tjerët..
Një fjali për të përshkruar punën e Shpresës: Një model novator dhe në zhvillim se si të mbështetet një komunitet për t'u integruar në një shoqëri të re me besim dhe dinjitet.
Tre fjalë që më vijnë në mendje kur mendoj për Shpresën: novatore, e përkushtuar, efektive, dhe pastaj një tjetër: e mrekullueshme.
Çfarë do ta këshilloja Shpresa të bënte tani?
Çfarë do ta këshilloja Shpresa të bënte tani? Në udhëtimin tim me ta kam vënë re përgjigjet e tyre të shpejta dhe të synuara ndaj sfidave dhe krizave të reja. Kjo është ilustruar veçanërisht nga përgjigja e tyre mbresëlënëse ndaj krizës Covid-19 dhe shpejtësia dhe krijimtaria me të cilën ata kanë lëvizur shërbimet thelbësore në internet dhe kanë punuar për ta bërë qasjen në internet të disponueshme për komunitetin. Unë nuk mendoj se kam asgjë për t'u mësuar atyre në atë fushë. I uroj atyre një të ardhme të gjatë dhe të suksesshme.
Dr Raymonde Sneddon, University of East London - në pension.
Referencat për punimet e publikuara
- Sneddon, R. 2010. Abetare dhe Dancing: historia e një partneriteti, Në Lytra, V. dhe Martin, P. Eds. Faqet e shumëgjuhësisë. Librat Trentham f. 45-56
- Ky vlerësim u botua në faqen e internetit të Shpresa në 2012
- Sneddon, R. 2014. Shkollat plotësuese në veprim: rrjetëzimi për zhvillimin gjuhësor në lindje të Londrës Multilingua 2014 33 (5-6) pp575[r1] -600
- Sneddon, R. 2017. Qasje të qëndrueshme ndaj arsimit plotësues në Angli. Në The Routledge Handbook of Heritage Language Education, Eds Kagan, OE, Carreira, MM dhe Hitchins Chik, C. Routledge fq 85-99
- Sneddon, R. dhe Martin, P. 2012. Hapësirat alternative të të mësuarit në Londrën Lindore. Në diasporë, arsim autokton dhe pakicë. Vëllimi 6 f. 34-49
